Kanuni Sultan Süleyman Dönemi (1520–1566)
Kanuni Sultan Süleyman:
Yavuz Sultan Selim Han’ın tek oğlu olarak 6 Kasım 1494 ’de doğdu. Validesi, Ayşe Hafze Hatundur. 30 Eylül 1520 tarihinde tahta oturduğunda 25 yaşındaydı.46 yıl süren padişahlığında pek çok zaferler kazandı. Devlet-i Aliye’nin 10. Padişahıdır. Hükümdarlığı döneminde devlet en büyük sınırlarına ulaşmıştır.
Kanuni Devri; Osmanlı Tarihinin en parlak devri olarak kabul edilmiştir. Gerçekten Kanuni döneminde Devlet-i Aliye’nin sınırları 14.893.000 km2’ye ulaşmıştır. Osmanlı üç kıta ve yedi denizde hâkim hale gelmiştir.
Yavuz Sultan Selim’in ölümünden sonra I. Süleyman (Kanuni Sultan Süleyman) padişah oldu. Padişahlığı sırasında kardeş kavgası yaşamadı. Babasından büyük bir devlet, güçlü bir ordu, dolu bir hazine devraldı. Kanuni 46 yıllık saltanatı ile Osmanlı’ya her alanda parlak bir dönem yaşattı.
Tahta geçen kanunin Amacı tüm padişahlar gibi dünya egemenliğini amaçlıyordu. Öncelikler içte çıkan birkaç isyanı bastırmak gerekiyordu.
Bu iç isyanlar:
- Anadolu İsyanları: Anadolu’da Baba Zünun ve Kalender Çelebi ayaklanmalarını bastırdı.
- Mısır İsyanları: Canberdi Gazali ve Vezir Ahmet Çelebi ayaklanmalarını bastırdı.
Kanuni Döneminde Batı Seferleri:
Roma Germen İmparatorluğu’nun Avrupa’yı egemenliği altına alma faaliyetlerini engellemek, Haçlı birliğini ortadan kaldırmak Avrupa’yı egemenliği altına almak için düzenlenmiş seferlerin tümünü kapsamaktadır:
Bu seferler kısaca şöyledir:
- Belgrat’ın Fethi (1521): Stratejik önemi olan Orta Avrupa’nın kapısı durumunda olan Belgrat fethedilmelidir. Amaç burayı fethetmek ve Macaristan’ın fethine zemin hazırlamaktır. Daha sonraları Batı Seferleri için önemli bir üs olarak kullanılmıştır.
- Mohaç Medyan Muharebesi (1526): Macaristan’ın Osmanlıya karşı çıkması ve Avrupa’da ilerleme çalışmaları sonucu ve Fransa’nın Osmanlıdan yardım istemesi üzerine Mohaç Medyan Savaşı yapıldı. Kanuni Macar ordusunu bozguna uğrattı. Budin ele geçirildi.
- I. Viyana Kuşatması (1529): Avusturya’nın Macaristan’ın iç işlerine karışması ve tekrar Budin’i alması sonucu Osmanlı bir seferde Macaristan’ı topraklarına kattı ve Ardından Viyana’yı kuşattı. Ancak mevsim şartları bu kuşatmanın sürdürülmesine izin vermedi.
- Almanya Seferi (1532): Avusturya’nın Budin’i alması üzerine Macaristan’ı fetheden Kanuni yeni bir sefere daha çıktı. Avusturya’nın üzerine yürüdü. Alman kralı cesaret edemeyip barış istedi.
Bunun üzerine İstanbul Antlaşması imzalandı (İbrahim Paşa 1533).
İbrahim Paşa (İstanbul) Antlaşması (1533) ile Kanuni Osmanlının siyasi Bütünlüğünü Avrupa’da kabul ettiren padişah oldu. Böylece Batı seferleri yine devam ediyor olsa da bir bakıma tamamlanmış oldu.
Kanuni Döneminde Doğu(İran) Seferleri:
Tarihi boyunca hiç iyi gitmeyen Osmanlı-İran seferleri bu dönemde Şii Ayaklanmaları ile tekrar bozuldu. İran’a sıra ile 3 sefer düzenlendi:
1534 yılında yapılan Irakeyn Seferi sonunda bilim ve medeniyet kenti olan Bağdat ve Tebriz alındı. Basra üzerinde denetim sağlanarak İpek Yolu tamamen kontrol altına alındı.
1548 yılında tekrar ikinci bir sefer daha düzenleyen Kanuni Tahmasb bölgesini topraklarımıza kattı.
1553 Şah Tasmahb’ın diğer karışıklıkları fırsat bilerek Erzurum’a kadar ilerlemesi üzerine İran’a üçüncü kez sefer düzenlendi. Bu kez Revan, Karabağ, Nahcivan ele geçirildi.
İran 1553’te Amasya anlaşmasını imzalamak zorunda kaldı.
Kanuni Döneminde Deniz Seferleri:
Kanuni devrinde deniz aşırı fetihler gerçekleştirilmiş ve bunların birkaçını şöyle sıralayabiliriz:
- Rodos’un Fethi (1522): Akdeniz’i ellerinde bulunduran Rodos Şövalyelerinin bulunduğu Rodos adasını ilk etapta fethedildi.
- Preveze Deniz Savaşı (1538): Barbaros Hayrettin Paşa’nın donanması Akdeniz’i bir TÜRK gölü haline getirme mefkuresi ile yola koyuldu. önce Korfu’yu almak istedi daha sonra Preveze Körfezindeki Venedik, Ceneviz, Papalık ve Malta ordularının toplandığı Haçlı donanması ile o müthiş deniz zaferini gerçekleştirdi. Andrea Dorya ve donanması dağıldı.
- Malta Kuşatması (1565): Akdeniz Egemenliğini pekiştirmek amacı ile Malta kuşatıldı ama burası alınamadı.
- Hint Deniz Seferleri (1538–1551–1552–1558): Hindistan’daki Müslüman devletlerin Osmanlı’dan yardım istemeleri, Hint ticaret yollarının denetimimiz altına alınmak istenmesi amacı ile Hindistan’a 4 sefer düzenlendi.ık Dergisi sayı 19