DİL VE ANLATIM DERSİ 9. SINIFLAR 1.DÖNEM 1.YAZILI SORULARI VE CEVAP ANAHTARI

1-       İletişim Çeşitleri

* Dille gerçekleştirilen iletişim

* Jest ve mimiklerle gerçekleştirilen iletişim

* Resim,şekil,çizgi gibi sembollerle gerçekleştirilen iletişim

* Simgelerle gerçekleştirilen iletişim

2-            Sosyal gösterge : Trafik ışıkları,görgü kuralları.

Doğal gösterge: Güneşin batışı ,yaprakların sararması

3-       Aşağıdaki cümlelerin karşısına  dilin hangi işlevde kullanıldığını yazınız.

Semih kapıyı aç.   Alıcıyı harekete geçirme

Ne oldu sana?          Kanalı kontrol

Su; iki hidrojen bir oksijen molekülünden oluşur.  Göndericilik.

Gençler, bayramınız kutlu olsun!    Heyecan bildirme işlevinde.

Şiirlerde kullanılan işleve ……şiirsellik………. İşlevi denir.

4-       LEHÇE: Bir dilin tarih içerisinde bilinmeyen bir dönemde kendinden ayrılmış olup büyük farklılıklar gösteren kollarına denir.Örn: Çuvaşça,Yakutça

ŞİVE: Bir dilin bilinen tarihi seyri içinde kendinden ayrılmış olup bazı farklılıklar gösteren kollarına denir.Örn: Kırgızca, Kazakça,Azerice …

AĞIZ: Bir ülke içinde aynı dilin farklı konuşma şekillerine denir. Yörelere göre söyleyiş farklılıkları vardır ama yazılış aynıdır. Örn: Karadeniz ağzı,Ege ağzı

5-       Akraba diller arasında Ses düzeni , şekil , yapı , söz dizimi kelime hazinesi yönünden aralarında ilişki bulunur.

6-       Aşağıdaki Dillerin Bağlı olduğu dil ailesini ve  yapı bakımından  özelliğini belirtiniz

• İngilizce: Hint Avrupa dilleri – Germen dilleri – Gövde Çekimli dilleri
• İtalyanca: Hint Avrupa dilleri – Latin  dilleri – Gövde Çekimli dilleri
• Arapça:Hint- Sami dilleri- Çekimli dil
• Türkçe: Ural Altay –Altay dilleri – Sondan eklemeli
• Çince    : Çin – Tibet Dil ailesi –Tek heceli Dil

7-       Gençliğe Hitabe metnindeki iletişimin öğeleri

Gönderici: M. Kemal Atatürk             Alıcı: Türk Gençliği  İletiTürk İstiklâl  ve Cumhuriyetini sonzuza kadar  muhafaza ve müdafa etmektir. Kanal: Nutuk  türü veya yazılı  Dönüt: Devam ediyor Bağlam: Türkiye Cumhuriyeti

8-.   Aşağıdaki  eserlerler Tükçe’nin hangi dönemlerine aittir? Yazınız.

• Divan- ı Hikmet:  Eski Türkçe  – Karahanlı Dönemi
• Orhun Abideleri: Eski Türkçe – Göktürk Dönemi
• Mesnevi (Mevlana): Batı Türkçesi – Eski  Anadolu Türkçesi
• Şikâyetnâme:Batı Türkçesi – Osmanlı Türkçesi
• Nutuk:Çağdaş Dönemi – Türkiye Türkçesi

9-  Aşağıdaki kelimelerin Türkçe kelime yapısına uygun olup olmadığını sebebiyle birlikte açıklayınız.

• Jeton: Uymaz  çünkü  “j” ile başlamaz ve ikinci hecede “o” olmaz.
• Saygılı: Uyar
• Saffet: Uymaz çünkü; iki aynı sessiz  harf yanyana bulunmaz.
• Sözcük: Uyar
• Tren:: Uymaz, çünkü kelime başında iki sessiz harf yanyana bulunmaz.

a) Bu şehrin büyük olduğunu söylemiştik.

1- ünlü düşmesi vardır. 2- ünsüz yumuşaması 3- ünsüz benzeşmesi

b) Küçücük sıralar, daracık koridorlardan geçmiş.

5- ünsüz düşmesi 6- Ünlü türemesi